Suriye’de yıllardır devam eden iç savaş sırasında kimyasal silah kullanımıyla gündeme gelen Beşar Esad rejiminin, kimyasal silahlarını depoladığı gizli tesislerden biri ilk kez görüntülendi. Anadolu Ajansı (AA) ekibi tarafından havadan kaydedilen görüntülerde, Şam yakınlarında yüksek bir tepede kurulu olan ve çevresi toprak yığınlarıyla korunan tesis dikkat çekiyor.
GİZLİ TESİSİN VARLIĞI 2013’TE ORTAYA ÇIKMIŞTI
Kimyasal silah kullanımını araştıran uluslararası soruşturma ekibinde 2013 yılında görev yapan bir yetkili, tesisin Esad rejiminin kimyasal silah stoklarını barındıran yerlerden sadece biri olduğunu belirtti. Yetkili, 2013’te Doğu Guta’da gerçekleştirilen kimyasal saldırının ardından Birleşmiş Milletler (BM) heyetinin bu tesiste incelemeler yaptığını ve rejimin elindeki kimyasal silahları belgelediğini ifade etti.
Yetkilinin açıklamalarına göre, uluslararası baskılar sonucunda Esad rejimi kimyasal silah stoklarını imha etmeyi kabul etmişti. Ancak bu imha sürecinin, rejimin bildirdiği envanterle sınırlı kalması ve gizli stokların hâlâ var olabileceği ihtimali endişe yaratıyor.
DOĞU GUTA KATLİAMI VE SONRASI
Esad rejimi, 21 Ağustos 2013’te Şam’ın Doğu Guta bölgesinde düzenlediği kimyasal saldırıyla bin 400’ün üzerinde sivili katletmiş, 10 binden fazla kişiyi de yaralamıştı. Saldırıya maruz kalanlar arasında çok sayıda kadın ve çocuk bulunuyordu. Bu katliamın ardından ABD'nin, kimyasal silah kullanımını "kırmızı çizgi" olarak belirlemesi nedeniyle Suriye'ye askeri müdahalede bulunması beklenmişti. Ancak Rusya, Esad rejiminin elindeki kimyasal silahları imha etme teklifini sunarak müdahaleyi engellemişti.
15 Eylül 2013’te varılan anlaşmayla imha süreci başlatılmış ve 19 Ağustos 2014’te resmi olarak tamamlandığı duyurulmuştu. Ancak uzmanlar, bu süreçte sadece Esad rejiminin kendi bildirdiği envanterin yok edildiğini, gizli stokların varlığının sürdüğünü iddia ediyor.
ESAD REJİMİNİN KİMYASAL SALDIRI KAYITLARI
Suriye İnsan Hakları Ağı'na (SNHR) göre, Esad rejimi iç savaşın başlamasından bu yana 217 kez kimyasal silah saldırısı düzenledi. Rejimin ilk kimyasal saldırısını Aralık 2012’de Humus’un Beyyada semtinde gerçekleştirdiği, son saldırısını ise 19 Mayıs 2019’da Lazkiye’nin Kebine köyüne yaptığı belirtiliyor.
En büyük kimyasal saldırılarından bazıları şunlardır:
- Doğu Guta (2013): Bin 400’ün üzerinde sivil hayatını kaybetti.
- Han Şeyhun (2017): 100’den fazla sivil öldü, 500’den fazla kişi gazdan etkilendi.
- Duma (2018): 78 kişi hayatını kaybetti, yüzlerce sivil gazdan etkilenerek evlerini terk etmek zorunda kaldı.
