Gazze’ye insani yardım ulaştırmak amacıyla yola çıkan Küresel Sumud Filosu’na uluslararası sularda müdahale eden İsrail güçleri, aralarında 15 Türk vatandaşının da bulunduğu 165 aktivisti gözaltına aldı. Aktivistlerin tamamı, İsrail makamlarının kendilerine imzalatmak istediği “İsrail’e yasa dışı giriş yaptım, deport edilmeyi kabul ediyorum” ibareli belgeleri reddetti. İsrail’in Gazze üzerinde herhangi bir egemenlik yetkisi bulunmadığını savunan aktivistler, İsrail otoritesini tanımadıklarını ve “uluslararası sularda zorla alıkonulduklarını” belirterek bu belgelere imza atmayı reddetti.
170 AKTİVİST GÖZALTINDA, 15’İ TÜRK VATANDAŞI
Gazze’ye insani yardım götürmek için yola çıkan Sumud Filosu gemilerine İsrail donanması uluslararası sularda müdahale etmişti. Müdahalenin ardından 170 aktivist, “İsrail’e yasa dışı giriş yaptıkları” iddiasıyla gözaltına alındı. Bu kişilerden 15’i Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı.
Gözaltında tutulan Türk aktivistlerin isimleri şöyle:
Abdülmecid Bağcıvan, Abdullah Gündem, Alparslan Arslan, Yunus Demir, Sinan Akılotu, Z. Abidin Özkan, M. Fatih Sinan, Sena Polat, Semih Fener, Hakan Şimşek, Emine Güneş, Ö. Faruk Narlı, Hasan Kuyuldar, Selahattin Özdemir ve Turgay Turan.
İsrail hapishanelerinde tutulan 42 Küresel Sumud Filosu gönüllüsü toplu açlık grevine başladı. Gönüllülerin isim listesi uluslararası kamuoyuyla paylaşıldı. Grevde yer alan isimler arasında Türkiye’den aktivist Sümeyye Sena Polat da bulunuyor.
“DEPORTATİON ORDER” BELGELERİNİ İMZALAMADILAR
İsrail, aktivistlerin sınır dışı edilmesi için her birine “deportation order” (sınır dışı emri) belgesi sundu. Bu belgede aktivistlerden, İsrail’e yasa dışı yollarla girdiklerini kabul etmeleri, deportasyonu gönüllü olarak kabul ettiklerini beyan etmeleri ve 72 saatlik itiraz haklarından feragat etmeleri isteniyor.
Belgeyi imzalayanlar 72 saat içinde ülkelerine gönderiliyor; imzalamayanlar ise Ramle veya benzeri gözaltı merkezlerinde tutuluyor ve göçmenlik mahkemesine çıkarılıyor.
Türk aktivistler ise, “İsrail’in Gazze üzerinde hiçbir egemenlik yetkisi olmadığını” savunarak belgeyi imzalamayı reddetti. Böylece, İsrail otoritesini tanımadıklarını fiilen ilan etmiş oldular.
GRETA THUNBERG VE LİAM CUNNİNGHAM DA GÖZALTINDA
Filoda yer alan dünya çapında tanınan aktivistler de aynı gerekçeyle gözaltında tutuluyor.
İsveçli çevre aktivisti Greta Thunberg ile Game of Thrones dizisinde rol alan İrlandalı aktör Liam Cunningham, “İsrail’in sınır dışı belgelerini imzalamayı reddettikleri” için hâlâ gözaltında bulunuyor.
AVRUPALI AKTİVİSTLER DE DİRENİŞE KATILDI
Fransız milletvekili Rima Hassan ve Avrupa Parlamentosu üyesi Emma Fourreau da benzer şekilde İsrail’in hazırladığı belgeleri imzalamadı. Hassan, “aktivistlerin uluslararası sularda zorla getirildiğini” savunarak, sınır dışı işleminin hukuksuz olduğunu belirtti. Avrupa merkezli insan hakları örgütleri Adalah ve Amnesty International, İsrail’in bu uygulamasının uluslararası hukuka aykırı olduğunu, seyir serbestisi hakkının (freedom of navigation) ihlal edildiğini açıkladı.
ULUSLARARASI HUKUK UZMANLARI: “YETKİ DIŞI İŞLEM”
Uzmanlar, İsrail’in uygulamasının “uluslararası sularda yetki gaspı” anlamına geldiğini belirtiyor. Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi’ne (UNCLOS) göre Gazze açıklarında hiçbir ülkenin denetim yetkisi bulunmuyor. Ancak İsrail, “Gazze ablukasının ihlal edildiği” gerekçesiyle gemilere el koyduğunu ve aktivistlerin “zorla İsrail’e getirildiğini” kabul ediyor.
Uluslararası hukukçular ise bu durumun, zorla imzalatılan bir beyannameyle meşrulaştırılmaya çalışıldığını ifade ediyor.
Belgenin içeriğinde şu ifadeler yer alıyor:
“Ben [Ad Soyad], İsrail’e yasal olmayan yollarla giriş yaptığımı kabul ediyorum ve deport edilmeyi gönüllü olarak kabul ediyorum.”
Aktivistler, bu beyanın gerçeği yansıtmadığını, çünkü İsrail’e kendi iradeleriyle değil zorla götürüldüklerini vurguluyor.
“MAVİ MARMARA’DAN BERİ DEĞİŞMEYEN UYGULAMA”
Uzmanlar, bu prosedürün 2010’daki Mavi Marmara saldırısından bu yana aynı biçimde sürdüğünü belirtiyor. O dönemde de aktivistlere benzer belgeler imzalatılmış, imzalamayı reddedenler günlerce gözaltında tutulmuştu. Bugün yaşanan süreç, o dönemin diplomatik krizini hatırlatıyor.
TÜRK AKTİVİSTLER: “GAZZE HALKININ YANINDA KALACAĞIZ”
Sumud Filosu’nda yer alan Türk aktivistler, gözaltı öncesinde yaptıkları açıklamalarda,
“Gazze halkının sesini dünyaya duyurmak için yola çıktık. Bu bir suç değil, insani görevdir.” ifadelerini kullanmıştı.
Son olarak Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli, İsrail tarafından gözaltında bulunan 14 Türk vatandaşının Türkiye’ye dönmesi için çalışmaların devam ettiğini bildirdi.
Keçeli, sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda şu ifadelere yer verdi:
"İsrail güçlerince el konulan Küresel Sumud Filosu teknelerinde yer alan vatandaşlarımızdan 36’sı, 4 Ekim günü gerçekleştirilen özel uçak seferiyle ülkemize sağ salim dönmüştü. Halen İsrail’de tutulan 14 vatandaşımızın, yarın Ürdün üzerinden ülkemize gelebilmeleri için çalışmalarımız sürüyor. Süreçle ilgili detayların bugün içinde netleşmesini bekliyoruz."
KÜRESEL SUMUD FİLOSU
İsrail'in ablukasını kırmak ve Gazze'ye insani yardım ulaştırmak için yol alan Küresel Sumud Filosu, 1 Ekim akşamı Gazze sularına yaklaşmıştı.
Filoya saldıran İsrail ordusu, Küresel Sumud Filosu’na ait 42 gemiye el koymuş ve gemilerde bulunan yüzlerce uluslararası aktivisti gözaltına alarak ülkenin güneyindeki Ketziot Hapishanesi’ne nakletmişti.
Aktivistlerin yakınları, Türkiye’nin diplomatik girişimlerini artırmasını ve vatandaşlarının en kısa sürede serbest bırakılmasını talep ediyor.
