Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Avrupa İş İstatistikleri (EBS) yönetmeliği kapsamında revize ettiği “Yıllık Sanayi ve Hizmet İstatistikleri, 2024” başlıklı raporunun geçici sonuçlarını yayımladı. Verilere göre, geçen yıl Türkiye genelinde aktif girişim sayısı 3 milyon 942 bin 781’e ulaşırken, toplam ciro 91,7 trilyon TL olarak gerçekleşti. En fazla girişim ve istihdam hizmet sektöründe toplanırken, toplam cironun neredeyse yarısını ticaret sektörü oluşturdu.
HİZMET SEKTÖRÜ GİRİŞİM VE İSTİHDAMDA BİRİNCİ SIRADA
TÜİK’in sınıflandırmasına göre hizmet sektöründe; ulaştırma, konaklama, bilgi ve iletişim, gayrimenkul, mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler gibi birçok alt alan yer alıyor. Bu geniş yelpazesiyle 2024’te Türkiye’deki faal girişimlerin %44,4’ü bu alanda yer aldı. İstihdamda da benzer bir tablo dikkat çekti: Türkiye genelindeki toplam 19 milyon 789 bin kişilik istihdamın %39,2’si hizmet sektöründe toplandı. Sanayinin istihdamdaki payı ise %27,2 oldu.
CİRODA İLK SIRADA TİCARET VAR
Rapora göre 2024 yılı toplam cirosu 91 trilyon 653 milyar TL’ye ulaştı. Bu tutarın %45,8’i ticaret sektörü kaynaklı olurken, sanayinin payı %30,2, hizmet sektörünün payı ise %16,9’da kaldı. İmalat sanayi üretimi ise 21,9 trilyon TL ile Türkiye genelindeki en yüksek üretim değerine sahip alan oldu. Ticaret 6,8 trilyon TL, inşaat 5,9 trilyon TL, ulaştırma ve depolama ise yaklaşık 5 trilyon TL’lik üretim değeriyle öne çıkan diğer sektörler oldu.
MİKRO İŞLETMELER İSTİHDAMDA GÜÇLÜ
Büyüklük gruplarına göre bakıldığında ise 1-9 çalışanı olan küçük ölçekli işletmeler toplam istihdamın %36’sını üstlenerek, Türkiye’de istihdamın en yaygın biçimde küçük ölçekli girişimlerde sağlandığını ortaya koydu. Buna karşın ciroda aslan payını %35,1 ile 250 ve üzeri çalışanı olan büyük işletmeler aldı.
İMALATTA DÜŞÜK TEKNOLOJİ AĞIRLIĞI SÜRÜYOR
TÜİK’in teknoloji düzeyine göre yaptığı sınıflandırmada ise, imalat sanayisinde faaliyet gösteren girişimlerin %54,7’sinin düşük teknoloji alanlarında yer aldığı tespit edildi. Bu girişimler, imalat sanayisi içindeki istihdamın %48,5’ini ve cironun %35,9’unu oluşturdu. Bu tablo, katma değeri yüksek üretim yapısına geçişin halen sınırlı kaldığını gösterdi.
MAL VE HİZMET SATIN ALIMI 80 TRİLYON TL’YE DAYANDI
Raporda dikkat çeken bir diğer veri ise Türkiye’de mal ve hizmetlerin toplam satın alınma tutarı oldu. 2024 yılında işletmelerin yaptığı toplam satın alma harcaması 79 trilyon 836 milyar TL olarak kaydedildi. Aynı yıl toplam üretim değeri ise 53 trilyon 157 milyar TL olarak ölçüldü.
